رودیولا روزا (Rhodiola Rosea) نام علمی گیاهی است که به اختصار “رودیولا” خوانده می‌شود. این گیاه سردسیری به طور طبیعی در مناطق کوهستانی و سردسیر شمال اروپا، آسیا و آمریکای شمالی رویش می‌کند و استفاده دارویی از آن در طب سنتی سابقه‌ای طولانی دارد. رودیولا یک آداپتوژن (adaptogenic) است. یعنی عاملی که هنگام رویارویی با انواع استرس (فیزیکی، محیطی، احساسی) از بدن پشتیبانی می‌کند و در تندرستی کلی موثر است. گفته می‌شود که یک تا دو هفته مصرف منظم عصاره ریشه Rhodiola می‌تواند در بهبود استرس، خستگی، اضطراب و افسردگی موثر باشد. مردم روسیه و کشورهای اسکاندیناوی آن را به دلیل خواصی که در افزایش طول عمر، استقامت، مقاومت در برابر بیماری، محافظت از سلولها در برابر آسیب و تنظیم ضربان قلب دارد، مصرف می‌کنند. مقاله حاضر رودیولا، ویژگیها و فواید گوناگون آن را مورد بررسی قرار داده است.

معرفی گیاه رودیولا

رودیولا یک گیاه گلدار چند ساله از جنس Rhodiola و خانواده Crassulaceae است. نام آن از کلمه لاتین rhodios به معنای “گل رز” گرفته شده است. دلیل این نامگذاری خواص نیروبخش و آرام‌بخش گیاه و همچنین، رایحه مطبوع و ملایم آن است که شباهت به بوی گل رز باغی دارد. این گیاه چند ساله علفی با گلهای زرد، معمولا در خاک خشک شنی، روی صخره‌ها و در شکاف سنگهای کوهستانی می‌روید. بهترین شرایط پرورش آن آب و هوای سرد است و از این رو، رودیولای سیبری یکی از بهترین انواع شناخته شده در جهان است.

سایر نامهای رودیولا

رودیولا به نامهای زیر نیز شناخته می‌شود:

• رودیولا ریزوم (Rhodiola Rhizome)
• ریدولا (Rhidola)
• ریشه طلایی (Golden Root)
• ریشه قطب شمال (Arctic Root)
• جنسینگ توندرا (Tundra Ginseng)
• ریشه گل رز (Rose Root)
• روزاوین (Rosavin)
• روزنروت (Rosenroot)

ترکیبات فعال

خواص متنوعی که به گیاه رودیولا نسبت داده می‌شود، مربوط به ریشه‌های آن (ریزومها) است. بیشتر از 140 ترکیب فعال زیستی و شش گروه از فیتوکمیکال‌ها در  ریشه این گیاه وجود دارد. قوی‌ترین و موثرترین آنها روزاوین (rosavin) و سالیدروسید (salidroside) هستند. ترکیب اخیر رودیولوزید نیز خوانده می‌شود. روزاوین به همراه رودیولین، روزین، روزارین و روزیریدین، ترکیبات گلیکوزید سینامیل الکل هستند. ترکیبات نام‌برده در کنار تیروزول، مهمترین عناصر گیاهی مورد نیاز برای عملکرد درمانی هستند. از ویژگیهای رودیولا وجود منحصر به فرد روزاوین و محتوای نسبتاً بالای آن است که در حال حاضر یک نشانگر مورد قبول برای تشخیص خلوص Rhodiola و عصاره‌های آن است. عصاره ریشه گیاه با حداقل 3٪ روزاوین و 1٪ سالیدروسید استاندارد می‌شود (نسبت 3:1 نسبت طبیعی این ترکیبات در ریشه گیاه است). همه ترکیبات شیمیایی موجود در گیاه هنوز شناسایی نشده‌اند و عناصری که مسئول فواید متعدد سلامتی آن هستند، هنوز نیاز به بررسی و تایید دارند.

مکانیسم عمل

رودیولا بیشتر به علت توانایی خود در کاهش استرس و اضطراب شناخته شده است. مکانیسم‌هایی که پشت این توانایی قرار دارد پیچیده بوده، به خوبی شناخته نشده‌اند. اما بر اساس آنچه تاکنون می‌دانیم این توانایی تا حدی مربوط به نقش این گیاه در کاهش ترشح کورتیزول (هورمون استرس) در شرایط استرس‌زا است. سایر مکانیسم‌های شناخته شده‌ای که رودیولا از طریق آنها اثرات مفید خود را اعمال می‌کند، عبارتند از:

• تحریک تولید اندورفین که منجر به افزایش احساس خوب می‌شود (اندورفین‌ها باعث افزایش درخشندگی پوست نیز می‌شوند).
• پشتیبانی از غشای سلولها در برابر اثرات زیان‌آور رادیکال‌های آزاد که منجر به محافظت از پوست و به تاخیر انداختن پیری می‌شود.
• خواص آنتی‌اکسیدانی رودیولا باعث می‌شود که بتواند در برابر حملات اکسیداتیو مربوط به استرس و محیط از بدن محافظت کند. خواص آنتی‌اکسیدانی Rhodiola اثرات ضد خستگی نیز دارد و باعث تقویت عملکرد شناختی و فیزیکی می‌شود.
• تعامل با عوامل موثر در پاسخ‌دهی به استرس (ترکیباتی مانند سروتونین و بتا-اندورفین)، که منجر به بهبود عملکرد شناختی و فیزیکی می‌شود.

فواید رودیولا

علت اینکه رودیولا را “ریشه طلایی” نامیده‌اند، خواص زیادی است که به آن نسبت داده می‌شود. پژوهشهای علمی زیادی در این‌مورد انجام شده است. بیشتر این پژوهشها به کارایی Rhodiola در عملکردهای شناختی و ذهنی، استرس، خستگی و فرسودگی و مکانیسمهای دست اندرکار مربوط می‌شوند. آنچه در ادامه می‌خوانید خلاصه‌ای از خواصRhodiola  در حیطه‌های سلامتی و ورزشی، بر مبنای تحقیقات انجام شده است:

فواید سلامتی رودیولا

خواص آداپتوژنیک

رودیولا از دیرباز در طب سنتی مورد استفاده درمانی بوده و فواید آن به خوبی تثبیت شده است. این نکته باعث ایجاد انگیزه در پژوهشگران برای انجام تحقیقات مدرن علمی روی این گیاه شده است. شاید مهمترین نتیجه این پژوهشها، شناسایی گیاه به عنوان یک “آداپتوژن” بوده است. واژه آداپتوژن نخستین بار در سال 1947 توسط یک دانشمند روسی (نیکلای لازارف) مورد استفاده قرار گرفت. در تعریف وی، آداپتوژن عاملی است که از طریق ایجاد مقاومت غیر‌اختصاصی به موجود زنده کمک می‌کند تا بتواند با عوامل استرس‌زا (فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی) مقابله کند. ترکیبات آداپتوژن اثر خود را بدون مختل کردن فرایندهای طبیعی فیزیولوژیکی بدن ایجاد می‌کنند و هنگامی که تعادل محیط داخلی بدن به هم می‌خورد، این فرایندها را حفظ یا بازیابی می‌کنند. مقابله موفقیت‌آمیز با هر نوع استرس و موقعیت استرس‌زا نیازمند ایجاد سازگاری است. آداپتوژن‌های گیاهی فرآیندهای فیزیولوژیکی بدن موجود زنده را برای شروع سازگاری هدایت می‌کنند تا بتواند موقعیت استرس‌زا را بهتر مدیریت کند.

تصور می‌رود اثرات مفید رودیولا بیشتر ناشی از خواص آداپتوژنیک قوی آن است. از این رو، می‌تواند به کاهش استرس، بهبود خلق و خو، بهبود عملکرد فیزیکی و شناختی، افزایش انرژی و کاهش خستگی در هنگام استرس کمک کند که جملگی با ارتقاء تندرستی عمومی همراه هستند. به دلیل داشتن این ویژگیها، برخی Rhodiola را به عنوان “یک آداپتور‌ساز همه کاره” توصیف کرده اند. خاصیت آداپتوژنیک Rhodiola به ترکیبات فعال زیستی ریشه آن (عمدتا سالیدروسید و روزاوین) مربوط است.

کاهش استرس

مطالعات انجام شده در کشورهای مختلف، نقش رودیولا را به عنوان یک عامل ضد استرس تایید کرده‌اند. اگرچه مکانیسم‌ این اثر هنوز کاملا شناخته نشده است، اما مسلما، مصرف عصاره ریشه گیاه انعطاف‌پذیری در برابر استرس را، هم در سطح سلولی و هم در سطح سیستمیک، افزایش می‌دهد. مصرف منظم Rhodiola به مدت چهار هفته، منجر به بهبود علائم استرس و ناتوانی‌های مرتبط با استرس در کار، زندگی اجتماعی و خانواده می‌شود. Rhodiola با تقویت پاسخ به استرس‌های فیزیکی و روانی به محافظت از بدن در برابر برخی بیماریها کمک می‌کند.

نقش عصاره ریشه گیاه در بهبود اختلالات خوردن ناشی از استرس نیز بررسی شده است. این عصاره می‌تواند از پرخوری ناشی از استرس پیشگیری کند یا آن را کاهش دهد. مصرف رودیولا همچنین با سطوح پایین‌تری از هورمون استرس در خون همراه است که می‌تواند در کاهش پرخوری نقش داشته باشد. بعلاوه، Rhodiola علائم فرسودگی شغلی را که به استرس مزمن مرتبط هستند، بهبود می‌بخشد.

رفع خستگی

استرس، اضطراب و خواب ناکافی از عوامل موثر در ایجاد خستگی روحی و جسمی هستند. خواص آداپتوژنیک رودیولا به کاهش خستگی نیز کمک می‌کند. بر اساس گزارشهای موجود، پس از یک تا هشت هفته مصرف مکمل آن، پیشرفت قابل توجهی در کاهش خستگی مزمن، علائم شاخص مرتبط با فرسودگی (مانند خستگی یا افت عملکرد) و بهبود کیفیت زندگی ایجاد می‌شود. همچنین، مصرف این مکمل توسط دانشجویان باعث بهبود عملکردهای عصبی-حرکتی، عملکرد ذهنی (بویژه تمرکز و کاهش پاسخ کورتیزول به استرس بیداری) و تندرستی عمومی شده،  خستگی ذهنی، الگوهای مختل شده خواب، بی ثباتی خلق و خو و انگیزه مطالعه را بهبود می‌بخشد.

اضطراب و افسردگی

در مورد تاثیر مصرف رودیولا در درمان افسردگی و اضطراب نتایج دلگرم کننده‌ای وجود دارد. Rhodiola پاسخ‌دهی به استرس فیزیولوژیکی و به دنبال آن، اضطراب و خلق و خو را تعدیل می‌کند. بعلاوه، مصرف عصاره ریشه آن به کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر (GAD) در بزرگسالان کمک کرده، معیارهای کلی خلق منفی، خشم، افسردگی، سردرگمی، بی‌خوابی و بی‌ثباتی عاطفی را به طور موثری بهتر می‌کند. برخی مکانیسم‌های مولکولی شناخته شده موثر در ایجاد اثرات ضد افسردگی عصاره رودیولا عبارتند از:

• تحریک آزادسازی نوروپپتید-Y در سلول‌های نوروگلیال
• کنترل بیش از 50 ژن درگیر در تنظیم رفتار، خلق و اختلالات افسردگی
• تنظیم هموستاز محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA)
• بهبود سطوح سروتونین
• تحریک تکثیر سلول‌های بنیادی عصبی در هیپوکامپ و ترمیم نورون‌های آسیب‌دیده
• متعادل کردن انتقال‌دهنده‌های‌عصبی در مغز

بهبود عملکرد مغز

مصرف مکمل رودیولا در کنار ورزش، تغذیه مناسب و خواب شبانه کافی به قوی نگه داشتن مغز کمک می‌کند. رودیولا یادگیری را بهتر کرده، در تحریک شناختی و آرامش عاطفی موثر است. اینها فوایدی برای عملکرد شناختی، حافظه فوری و حفظ طولانی مدت عملکردهای مغز دارند. رودیولا همچنین، ظرفیت توجه، سرعت ادراک دیداری و شنیداری و عملکرد ذهنی را  بهتر می‌کند. این توانایی‌ها در درجه اول به قدرت آن در تحریک مؤلفه‌های سیستم پاسخ به استرس (شامل موارد زیر) بستگی دارد:

• انتقال‌دهنده‌های عصبی مونوآمین مانند سروتونین و کاتکول آمین
• پپتیدهای شبه افیونی مانند β-اندورفین (بتا اندورفین ها از شدت پاسخ استرس می‌کاهند)
• گیرنده‌های نورآدرنالین، سروتونین، دوپامین و استیل کولین در سیستم عصبی مرکزی (CNS)

بعلاوه، رودیولا با افزایش نفوذپذیری سد خونی مغزی در برابر پیش‌سازهای دوپامین و سروتونین، کاهش سطح کورتیکوسترون و افزایش بیان ژن‌های پاسخ‌دهنده به استرس از عملکرد مغز پشتیبانی می‌کند.

محافظت از قلب

در مورد تاثیر مصرف رودیولا بر محافظت قلب مطالعات زیادی صورت گرفته و مصرف عصاره این گیاه را در موارد زیر موثر دانسته‌اند:

• پیشگیری از آسیب قلبی ناشی از استرس با کاهش سطح کاتکول آمین‌ها و آدنوزین مونوفسفات حلقوی (cAMP)
• فعال کردن گیرنده‌های اپیوئیدی در ماهیچه قلب و جلوگیری از آریتمی‌ها
• کاهش فشار خون سیستولیک و ضربان قلب
• کاهش پیشرفت آترواسکلروز با تنظیم متابولیسم لیپید، بازیابی ظرفیت‌های آنتی‌اکسیدانی، کاهش سیتوکین‌های پیش‌التهابی
• تعدیل آسیب و اختلال عملکرد ناشی از استرس در بافت قلبی عروقی
• تاثیر مثبت بر درمان بیماری ایسکمیک قلب

مدیریت دیابت

در تحقیقات حیوانی، رودیولا به مدیریت بهتر دیابت کمک کرده است. ترکیب سالیدروسید ریشه گیاه موشهای دیابتی را در برابر نفروپاتی (بیماری کلیوی) محافظت می‌کند. اگرچه، این نتایج را نمی‌توان به انسان تعمیم داد، اما، می‌توان به عنوان دلیل قانع کننده‌ای برای بررسی اثرات مفید رودیولا بر دیابت در انسان از آن استفاده کرد.

خواص ضد سرطانی

مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده‌اند که ترکیب سالیدروسید قادر به جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی در مثانه، معده و روده بزرگ است. با این حال، نقش آن در انسان هنوز ناشناخته است.

اثرات تولید مثلی

با توجه به اینکه استرس بر فعالیت محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-گناد تاثیر گذاشته، کنترل سیستم تولید مثل را مختل می‌کند، کاهش استرس راهی برای سلامت تولید مثل است. شاید به همین دلیل است که مصرف عصاره رودیولا قادر به تقویت تخمک‌گذاری در زنان بوده است. این عصاره در شرایطی که داروها موثر نبوده‌اند، منجر به بارداری موفقیت آمیز شده است. مطالعات انسانی و حیوانی انجام شده نیز بر نقش رودیولا بر بهبود سلامت باروری در زنان و مردان صحه گذاشته‌اند.

سایر فواید رودیولا

ردیولا همچنین در سلامت دستگاه گوارش و بیماری انسدادی مزمن ریه نقش موثری دارد. همچنین مطالعاتی که بر روی ارگانیسمها (مگس‌های میوه، کرم‌ها، مخمرها) انجام شده، بیانگر وجود خواص ضد پیری، افزایش طول عمر و اثرات ضد سرطانی آن بوده است.

فواید ورزشی

مطالعات انسانی متعددی با موضوع نقش ردیولا در عملکرد ورزشی انجام شده است که نتیجه آنها به اختصار ذکر می‌شود:

قدرت بدنی، استقامت

استفاده از رودیولا برای بهبود ظرفیت کار فیزیکی سابقه ای طولانی دارد. از چندین دهه پیش، ورزشکاران حرفه‌ای از آن به عنوان یک مکمل غذایی غیراستروئیدی بی‌خطر برای افزایش استقامت و بهبود ریکاوری استفاده می‌کرده‌اند. مطالعات متعدد انجام شده بر روی افراد غیر ورزشکار و ورزشکاران حرفه‌ای نتایج فوق را تایید می‌کنند. یافته‌ها بیان می‌کنند که مصرف مکمل در کوتاه مدت باعث بهبود قدرت عضلانی، افزایش عملکرد تمرین مقاومتی انفجاری، عملکرد ورزش استقامتی، عملکرد ورزش بی‌هوازی، خلق و خو، عملکرد شناختی و افزایش مثبت پاسخ‌های روانی فیزیولوژیکی به عملکرد ورزشی می‌شود. Rhodiola همچنین در کاهش زمان واکنش و زمان پاسخ کلی موثر است و در تمرینات مقاومتی تحت نظارت، سازگاری عملکردی بهتری ایجاد می‌کند. مکانیسم‌‍‌‌هایی که برای توجیه این اثرات مفید شناخته شده، به قرار زیر است:

• فعال سازی سنتز یا سنتز مجدد ATP در میتوکندری
• افزایش سنتز پروتئین‌ها و آمینو اسیدها، بازسازی سلولی و متابولیسم انرژی
• تحریک فرآیندهای انرژی زا پس از ورزشهای شدید
• افزایش محتوای گلیکوژن، تامین انرژی برای بیان آنزیم‌های لیپوژنیک
• کاهش سطح اسیدهای چرب آزاد پلاسما (نشان دهنده بهبود مصرف اسیدهای چرب)
• پیشگیری از آتروفی و اختلال در عملکرد عضلانی
• بهبود کنترل کیفیت میتوکندری

عملکرد ورزشی

در مطالعات حیوانی و انسانی در کل، مصرف رودیولا قبل از ورزش، عملکرد ورزشی (فیزیکی و ذهنی) را به روشهای زیر بهتر کرده است:

• کاهش خستگی جسمی و ذهنی
• افزایش زمان تا خستگی
• بهبود تمرکز و تفکر
• افزایش فعالیت آنتی‌اکسیدانی
• کاهش تلاش درک شده (میزان سختی احساس شده توسط ورزشکار)

آسیب عضلانی و التهاب

تأثیر رودیولا بر آسیب عضلانی پس از ورزش نیز بررسی شده است. مصرف مکمل در موارد زیر موثر بوده است:

• کاهش غلظت کراتین کیناز حالت استراحت و ریکاوری بعد از دویدن روی تردمیل
• کاهش سطح لاکتات و سایر پارامترهای آسیب عضلانی بعد از تمرینات سخت
• کاهش میزان پروتئین واکنشی C (از نشانگرهای التهاب)

سیستم‌های انرژی

رودیولا بر تولید ATP، ذخیره سازی بستر انرژی و مسیرهای سیگنال‌دهی درگیر در وضعیت انرژی سلولی اثرگذار است. همچنین، به مسیرهای متابولیکی درگیر در تولید سریع ATP (ذخیره‌سازی ATP، سیستم ATP-فسفوکراتین و گلیکولیز بی‌هوازی) کمک می‌کند.

فعالیت آنتی‌اکسیدانی

برخی از ترکیبات زیست فعال موجود در رودیولا فعالیت آنتی‌اکسیدانی دارند. در برخی مطالعات انسانی به افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی کل اشاره شده که معیاری از فعالیت آنتی‌اکسیدانی پلاسما است. همچنین، کاهش فعالیت سوپراکسید‌دیسموتاز گلبول قرمز پس از تمرین مشاهده شده که نویسندگان آن را به عنوان نشانه‌ای برای حذف موثر سوپراکسید‌های گلبولهای قرمز (نوعی رادیکال آزاد) دانسته اند.

سایر فواید رودیولا

علاوه بر اثرات فوق، رودیولا در کاهش میزان تلاش ادراک‌شده (RPE)، افزایش برانگیختگی، لذت و انرژی نقش داشته است. اینها پاسخ‌های ذهنی سودمندی هستند که  با اثرات ضد استرس و ضد خستگی این مکمل گیاهی همسو هستند. این یافته‌ها مزایای رودیولا در کمک به پیامدهای شناختی و ذهنی موثر در عملکرد ورزشی را تایید می‌کنند. اثرات تعدیل‌کننده ایمنی رودیولا در ورزشکاران بزرگسال نیز بررسی شده است. نتایج نشان دهنده کاهش تکثیر ویروسی به دنبال نوعی تاول ویروسی در سرم دوندگان بوده است.

طب سنتی

یک پزشک یونانی به نام دیوسکوریدس کاربرد دارویی رودیولا را در سال 77 پس از میلاد توصیف کرده است. این گیاه دارویی ارزشمند در طب سنتی برخی کشورهای اروپایی و آسیایی از جمله کشورهای اسکاندیناوی (بویژه نروژ و سوئد)، آلمان، فرانسه، ایسلند، چین و روسیه معرفی شده است. رودیولا طی قرنها برای افزایش طول عمر، مقاومت در برابر بیماریها، استقامت فیزیکی، درمان خستگی، افزایش بهره وری کار، درمان افسردگی و اضطراب، کم‌خونی،  بیماریهای گوارشی، عفونت‌ها، اختلالات سیستم عصبی، ناتوانی جنسی و تقویت باروری مورد استفاده بوده است. در برخی از روستاهای کوهستانی گرجستان، قبل از ازدواج یک دسته ریشه Rhodiola به زوجها داده می‌شود؛ با این امید که باروری افزایش یابد و از تولد فرزندان سالم اطمینان حاصل شود.

مکمل رودیولا

با توجه به فواید بالقوه رودیولا در کاهش استرس، خستگی، افسردگی، التهاب و بسیاری موارد دیگر، سازندگان اقدام به تهیه انواع مختلفی از مکملهای آن نموده‌اند. این مکملها معمولا با غلظت‌های خاص سالیدروسید و روزاوین استاندارد می‌شوند و به شکل پودر ریشه یا عصاره‌های استاندارد شده تولید می‌شوند. ترکیبات فعال رودیولا، روزاوین‌ها و سالیدروسیدها، ماهیت هم‌افزایی دارند و زمانی که با هم در نسبت متعادل مصرف شوند، موثرترند. نسبت آنها در اغلب موارد 3% روزاوین و 1% سالیدروسید است که به نسبت طبیعی این ترکیبات در ریشه گیاه شباهت دارد. مکملهایی که فقط حاوی سالیدروسیدها باشند، از نظر بالینی اثری ندارند.

نحوه مصرف

مکمل رودیولا به اشکال کپسول، قرص، پودر خشک شده و عصاره مایع موجود است. اما غالبا مصرف‌کنندگان شکل قرص آن را ترجیح می‌دهند چون دوز دقیق را مشخص می‌کند.

زمان مصرف

بهتر است رودیولا را با معده خالی، اما قبل از خواب، مصرف کرد. اگرچه عصاره Rhodiola دارای اثرات آرام‌بخش و خواب‌آور است، اما چون بالقوه اثرات محرک نیز دارد، مصرف آن قبل از خواب ممکن است کمی تحریک‌کننده باشد. در صورتی که هدف از مصرف مکمل افزایش عملکرد ورزشی باشد، بهتر است آن را صبح یا قبل از تمرین مصرف کرد. با این کار می‌توان از انرژی بالقوه و مزایای خلق و خوی آن بهره‌مند شد.

دوز مصرفی رودیولا

دوز مصرفی می‌تواند بسته به مقدار عصاره استاندارد شده آن متفاوت باشد. دوز و مقدار عصاره بین برندها و انواع محصول نیز متفاوت است. دوزهای معمول عصاره رودیولا از 100 تا 600 میلیگرم در روز متغیر است. توصیه دوز روزانه بر اساس مقدار عصاره به شرح زیر است:

• 360-600 میلیگرم عصاره استاندارد شده برای روزاوین 1 درصد
• 180-300 میلیگرم عصاره استاندارد شده برای روزاوین 2 درصد
• 100-170 میلیگرم عصاره استاندارد شده برای روزاوین 6 درصد

توصیه‌های دوز به نیازهای فردی نیز بستگی دارد. مثلا دوز پیشگیری برای خستگی روزانه می‌تواند 50 میلیگرم باشد. اما برای استفاده در خستگی و استرس حاد محدوده 288-680 توصیه شده است.

دوزهای ورزشی

برای افزایش عملکرد ورزشی، نوع فعالیت اهمیت دارد. در ورزشهای استقامتی 600-680 میلیگرم توصیه شده است. این مقدار برای ورزشهای قدرتی بیشتر است و به 1500 میلیگرم در روز می‌رسد که حدود 500 میلیگرم آن باید در عرض 1 ساعت قبل از شروع تمرین مصرف شود. در هر شرایطی، بهتر است مصرف را با دوز کمتر شروع نموده، کم کم آنرا افزایش داد.

هشدارها و موارد احتیاط

در موارد زیر بهتر است از مصرف مکمل رودیولا اجتناب شود:

• بارداری و شیردهی: چون اطلاعات کافی در مورد بی‌خطر بودن مصرف مکمل در بارداری یا شیردهی در دست نیست، بهتر است در این دوران از استفاده خودداری شود.
• کودکان و سایر گروه‌های آسیب‌پذیر: در این موارد نیز مطالعات چندانی در دست نیست و توصیه‌ها بر خودداری از مصرف است.
• افراد مبتلا به اختلالات سیستم ایمنی باید از مصرف مکمل بپرهیزند.

همچنین:

• از مصرف مکمل در دوزهای بیشتر از حد توصیه شده (680 میلیگرم) خودداری شود. دوزهای بالاتر احتمالا بی‌اثر هستند.
• در کل، قبل از مصرف رودیولا یا هر مکمل دیگری، بهتر است در مورد بی‌خطر بودن آن با پزشک مشورت کرد.

تداخلات دارویی رودیولا

رودیولا در شرایط آزمایشگاهی با آنزیم‌های کبدی تعامل می‌کند که نشان‌دهنده احتمال تداخلات دارویی است. رودیولا:

• اثر محرک ملایمی دارد و مصرف آن توسط افرادی که دارای اختلال دوقطبی هستند یا ترکیبات محرک مصرف می‌کنند، توصیه نمی‌شود.
• می‌تواند سطح قند خون را کاهش دهد و مصرف همزمان آن با داروهای دیابت، خطر افت زیاد قند خون را بالا می برد.
• می‌تواند فشار‌خون را کاهش دهد و مصرف همزمان آن با داروهای کاهش‌دهنده فشار خون خطر کاهش بیش از حد فشار‌خون را افزایش می‌دهد.
• فعالیت سیستم ایمنی را افزایش می‌دهد و نباید همزمان با داروهای بیماریهای خود ایمنی ( آرتریت روماتوئید، ام اس و غیره) مصرف شود.
• سرعت تجزیه برخی داروها در کبد و در نتیجه، اثرات و عوارض جانبی آنها را تغییر می‌دهد.

مصرف همزمان رودیولا با لوزارتان (کوزار) نیز بر تجزیه این دارو در بدن تاثیر گذاشته، اثرات و عوارض جانبی آن را افزایش می‌دهد. همچنین، رودیولا می‌تواند با داروهایی که به وسیله پمپ به داخل و خارج سلول منتقل می‌شوند، تداخل کند. چون قادر است نحوه عمل پمپ‌ها و میزان ماندگاری دارو در بدن را تغییر دهد.

دقت در خرید رودیولا

هنگام خرید مکمل رودیولا، به خصوص خرید آنلاین، باید مراقب مکملهای تقلبی و با کیفیت و خلوص پایین باشید. مارک‌هایی را انتخاب کنید که دارای مهر و موم USP یا NSF هستند. این‌ها سازمان‌های غیرانتفاعی شخص ثالث هستند که کیفیت مکمل را تضمین می‌کنند. بعلاوه، برچسب مکمل را بخوانید تا مطمئن شوید که حاوی مقدار استانداردی از 3 درصد روزاوین و 1 درصد سالیدروزید باشد.

سازمان غذا و دارو (FDA) مکمل‌های گیاهی را به عنوان غذا و نه دارو، تنظیم می‌کند. از این رو، گاهی میزان دوز مصرفی و مقدار موجود در محصول به روشنی بیان نمی‌شود. از اواسط سال 2021، این سازمان سازندگان را وادار به تضمین خلوص و کیفیت محصول نموده، و آنها را از ادعاهای بهداشتی بدون دلیل و مدرک بر حذر داشته است.

خطرات و عوارض جانبی رودیولا

در مورد مصرف طولانی مدت رودیولا اطلاعات کافی در دست نیست، اما مصرف آن در دوره‌های کوتاه تا متوسط (تا یک سال) بی‌خطر است. با این حال، برخی از مصرف‌کنندگان، عوارض زیر را به شکل خفیف گزارش کرده اند:

• سرگیجه (بیشتر در افراد مستعد اضطراب که دوزهای بالاتری مصرف می‌کنند)
• خشکی دهان یا بزاق بیش از حد
• مشکلات خواب
• سردرد
• تحریک بیش از حد یا بی قراری
• ناراحتی گوارشی
• واکنش‌های آلرژیک (نادر)

نتایج

نتایج مصرف رودیولا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در برخی، نتایج طی یک یا دو هفته پس از استفاده منظم آشکار می‌شوند. برای نتایج ماندگار، باید مکمل را هفته‌ها تا ماهها به طور منظم مصرف کرد.

کلام آخر

رودیولا هنگام پاسخ به استرس‌های فیزیکی (مانند ورزش) و استرس‌های روانی (مانند خستگی و افسردگی) بدن را پشتیبانی می‌کند. بعلاوه، می‌تواند در پیشگیری و درمان برخی بیماری‌های دیابت، افسردگی، سرطان و غیره موثر باشد. با این حال، در این موارد تحقیقات انسانی بیشتری مورد نیاز است. به طور کلی، رودیولا مزایای زیادی برای سلامتی دارد و اگر در دوزهای مناسب مصرف شود، معمولا، ایمن و بی‌خطر است. در صورتی که به استفاده از این مکمل علاقه‌مند شده‌اید، ابتدا با یک متخصص مرتبط مشورت کنید تا از سود و زیان آن برای سلامتی خود آگاه شوید. بعلاوه، هنگام خرید به خلوص، کیفیت و اصالت محصول توجه کنید.